پروبیوتیک‌ها باکتری‌ها و مخمرهای زنده هستند که وقتی به مقدار کافی مصرف می‌شوند، برای سلامتی بسیار مفید هستند. پروبیوتیک‌ها بیشتر در محصولات لبنی مانند ماست و کفیر وجود دارند و برخی از آنها به صورت مکمل غذایی عرضه می‌شوند.
پروبیوتیک چیست؟
این میکروارگانیسم‌ها، به خصوص در سیستم گوارش، نقش مهمی در حفظ سلامتی بدن دارند. پروبیوتیک‌ها می‌توانند به متعادل شدن یا حفظ فلورای داخلی گوارش یا همان میکروبیوم روده که شامل جمعیت باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها و میکروارگانیسم‌های دیگری است که در دستگاه گوارش انسان حضور دارند، خصوصاً پس از یک دوره از مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها که ممکن است باکتری‌های مفید را نیز از بین ببرد، کمک کنند.
آنها همچنین می‌توانند در کاهش التهاب، افزایش سلامتی ایمنی و حتی کاهش وزن موثر باشند. بیشتر پروبیوتیک‌ها از دو گروه باکتری، لاکتوباسیلوس و بیفیدوباکتری، می‌آیند. محصولاتی مانند ماست، کفیر، ترشی، کیمچی و سایر محصولات تخمیری غنی از پروبیوتیک‌ها هستند.
میکروبیوم، پروبیوتیک‌ها و پری‌بیوتیک‌ها چطور در سلامتی ما نقش دارند؟
میکروبیوم، اصطلاحی است که به جمعیت میکروارگانیسم‌هایی اشاره دارد که در بدن ما زندگی می‌کنند، از جمله باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها. این مجموعه از میکروب‌ها در تعادل سلامتی نقش مهمی ایفا می‌کنند. پروبیوتیک‌ها، باکتری‌ها و مخمرهای زنده‌ای هستند، به تعادل میکروبیوم کمک می‌کنند. از سوی دیگر، پری‌بیوتیک‌ها انواعی از فیبرهای غیرقابل هضم هستند که توسط باکتری‌های پروبیوتیک در روده بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرند.
پری‌بیوتیک‌ها به عنوان “غذای” پروبیوتیک‌ها عمل می‌کنند، کمک به رشد و فعالیت آنها در بدن نیز یکی دیگر از وظایف پری‌بیوتیک‌ها است. در نتیجه، همکاری میان میکروبیوم، پروبیوتیک‌ها و پری‌بیوتیک‌ها، یک عامل مهم در حفظ سلامتی عمومی بدن می‌باشد.
موارد مصرف پروبیوتیک‌ها
- تصحیح اختلالات گوارشی: پروبیوتیک‌ها می‌توانند در درمان بیماری‌های گوارشی مانند یبوست، اسهال، سندروم روده تحریک پذیر (IBS)، بیماری کرون و بیماری روده التهابی مفید واقع شوند. مطالعه‌ی مقاله‌‌ی با عنوان درمان یبوست راههای پیشگیری از آن می‌تواند مفید باشد.
- بهبود سیستم ایمنی: برخی از تحقیقات نشان می‌دهند که پروبیوتیک‌ها می‌توانند با کاهش التهاب به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کنند.
- پس از مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها: آنتی‌بیوتیک‌ها باکتری‌های مفید را همانند باکتری‌های بیماری‌زا از بین می‌برند. پروبیوتیک‌ها می‌توانند به بازیابی فلورای گوارشی بعد از یک دوره آنتی‌بیوتیک کمک کنند.
- کاهش وزن: برخی تحقیقات نشان داده‌اند که پروبیوتیک‌ها می‌توانند در کاهش وزن موثر باشند.
- درمان و پیشگیری از بیماری‌های پوستی: برخی از تحقیقات نشان داده‌اند که پروبیوتیک‌ها می‌توانند به کاهش عوارض بیماری‌های پوستی مانند پسوریازیس و اگزما کمک کنند.
فواید مصرف پروبیوتیک‌ها
پروبیوتیک‌ها از طریق ایجاد تعادل در میکروبیوم گوارشی، فواید گوناگونی برای سلامتی بدن دارند. یکی از این فواید کاهش اختلالات گوارشی است. پروبیوتیک‌ها می‌توانند به کاهش علائمی مانند اسهال، نفخ، یبوست و درد معده کمک کنند و به خصوص برای بهبود شرایطی مانند سندروم روده تحریک‌پذیر (IBS) مفید هستند. همچنین، پروبیوتیک‌ها به عنوان راهی برای مقابله با اثرات جانبی آنتی‌بیوتیک‌ها مفید هستند.
آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است با از بین بردن باکتری‌های مفید، تعادل میکروبیوم گوارشی را بهم بزنند و این مسأله می‌تواند منجر به اسهال و دیگر مشکلات گوارشی شود. مصرف پروبیوتیک‌ها می‌تواند به بازیابی سریع‌تر این تعادل کمک کند.
مصرف پروبیوتیک‌ها در زنان چه فوایدی دارد؟
پروبیوتیک‌ها فواید متعددی برای سلامتی زنان دارند. در زیر به برخی از این فواید اشاره شده است:
کاهش عفونت‌های مجاری ادراری و واژینال: برخی پروبیوتیک‌ها می‌توانند به پیشگیری از عفونت‌های مجاری ادراری و یاست‌های واژینال کمک کنند که برای زنان اهمیت زیادی دارد.
حمایت از سلامتی گوارشی: مانند همه افراد، زنان نیز می‌توانند از فواید گوارشی پروبیوتیک‌ها، از جمله کاهش اسهال، نفخ، یبوست و اختلالات مربوط به سندروم روده تحریک‌پذیر (IBS) بهره ببرند.
کمک به سلامتی استخوان: برخی تحقیقات نشان داده‌اند که پروبیوتیک‌ها می‌توانند به بهبود جذب کلسیم و دیگر مواد معدنی مهم برای سلامتی استخوان کمک کنند.
کاهش عوارض یائسگی: برخی از مطالعات نشان داده‌اند که پروبیوتیک‌ها می‌توانند به کاهش برخی از عوارض مربوط به یائسگی، از جمله استرس، افسردگی و اختلالات خواب مفید باشند.
ما با شما تماس خواهیم گرفت.
برای دریافت مشاوره و رزرو نوبت فرم زیر را پر کنید تا مشاوران ما در اولین فرصت با شما تماس بگیرد.
تماس باما
5 فایده شگفت انگیز مصرف پروبیوتیک برای کودکان
پروبیوتیک‌ها می‌توانند فواید زیادی برای کودکان داشته باشند. در زیر به پنج فایده شگفت‌انگیز از مصرف پروبیوتیک‌ها برای کودکان اشاره شده است:
- کاهش اسهال: یکی از مزایای پروبیوتیک‌ها برای کودکان کاهش میزان و مدت اسهال است که ناشی از عفونت یا مصرف آنتی‌بیوتیک است.
- کمک به عوارض آلرژی: برخی از پروبیوتیک‌ها ممکن است به کاهش عوارض آلرژی در کودکان، مانند اگزما کمک کنند.
- تقویت سیستم ایمنی: پروبیوتیک‌ها با تقویت سیستم ایمنی به پیشگیری از بیماری‌ها در کودکان مفید هستند.
- کمک به سلامتی گوارشی: پروبیوتیک‌ها با تعادل باکتری‌های مفید در گوارش کودکان می‌توانند به کاهش مشکلات گوارشی، از جمله یبوست و نفخ، کمک کنند.
- کمک به سلامتی دندان: برخی از پروبیوتیک‌ها نشان داده‌اند که می‌توانند به کاهش خطر پوسیدگی دندان در کودکان منجر شوند.
عوارض مصرف پروبیوتیک‌ها چیست؟
اگرچه بسیاری از افراد پروبیوتیک‌ها را بدون هیچ عارضه‌ای تحمل می‌کنند، اما در برخی موارد، عوارض جانبی ممکن است رخ دهد. در زیر برخی از عوارض مصرف پروبیوتیک‌ها را می‌بینید:
- گوارشی: برخی از مردم ممکن است تجربه تغییرات گوارشی مانند نفخ، یبوست، یا اسهال را در هنگام شروع استفاده از پروبیوتیک داشته باشند. این عوارض معمولاً موقتی هستند و با ادامه مصرف پروبیوتیک کاهش می‌یابند.
- واکنش‌های آلرژیک: برخی افراد ممکن است واکنش‌های آلرژیک به پروبیوتیک‌ها داشته باشند. اگر هرگونه علائم آلرژی مانند خارش، بروز خال‌های قرمز یا مشکل در تنفس رخ داد، باید فوراً استفاده از پروبیوتیک را متوقف و به پزشک اطلاع دهند.
- ریسک بالا برای برخی گروه‌های خاص: افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند، در معرض خطر عفونت با باکتری‌هایی هستند که ممکن است در پروبیوتیک‌ها وجود داشته باشند. مثل افرادی است که مبتلا به سرطان هستند، افرادی که به تازگی جراحی داشته‌اند و افرادی که داروهایی را استفاده می‌کنند که سیستم ایمنی را ضعیف می‌کنند.
علائم کمبود پروبیوتیک
کمبود پروبیوتیک در بدن ممکن است به علائم و نشانه‌های مختلفی منجر شود. برخی از علائم کمبود پروبیوتیک عبارتند از:
- مشکلات گوارشی: افزایش احتمال ابتلا به اسهال، یبوست، نفخ و درد شکمی. تخریب تعادل میکروبیوم گوارشی ممکن است باعث عدم تعادل در فلورای گوارش شود و مشکلات گوارشی را تحریک کند.
- ضعف سیستم ایمنی: کاهش قابل توجه در سیستم ایمنی بدن که باعث افزایش احتمال عفونت‌ها، عوارض آلرژیک و بیماری‌های التهابی می‌شود.
- عوارض جانبی پس از مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها: مصرف طولانی مدت آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند باعث کاهش تعداد باکتری‌های مفید در روده شده و به کمبود پروبیوتیک منجر شود. این ممکن است باعث عوارض جانبی مانند عفونت‌های قارچی، اسهال و مشکلات گوارشی شود.
- تغییرات مزاج و خلق و خو: کمبود پروبیوتیک می‌تواند به تغییرات در مزاج و خلق و خو، افسردگی و اضطراب منجر شود.
- مشکلات پوستی: پروبیوتیک‌ها می‌توانند به بهبود سلامت پوست کمک کنند، بنابراین کمبود آنها می‌تواند به علائمی مانند خشکی پوست، جوش‌ها و التهابات پوستی منجر شود.
پروبیوتیک‌ها در کاهش وزن
مصرف پروبیوتیک‌ها به تنهایی نمی‌تواند عامل اصلی کاهش وزن باشد، اما ممکن است نقش مهمی در مدیریت و کاهش وزن ایفا کنند. پروبیوتیک‌ها برخی تأثیرات مثبت روی سیستم گوارش، متابولیسم و سیستم ایمنی دارند که می‌توانند به کاهش وزن کمک کنند. یکی از مزایای مصرف پروبیوتیک‌ها در کاهش وزن، تأثیر بر متابولیسم است. تحقیقات نشان داده‌اند که برخی از پروبیوتیک‌ها باعث کاهش جذب چربی و ترشح غده‌های چربی در بدن وکاهش وزن می‌شوند.
علاوه بر این، وجود پروبیوتیک‌ها در رژیم غذایی می‌تواند به کنترل اشتها و احساس سیری کمک کند. برخی پروبیوتیک‌ها ممکن است احساس سیری را افزایش داده و کنترل اشتها را بهبود بخشند. این ممکن است باعث کاهش مصرف غذا و در نتیجه کاهش وزن شود.
پروبیوتیک در چه غذاهایی یافت می‌شود؟
- ماست و دوغ: ماست و دوغ حاوی باکتری‌های پروبیوتیک مانند لاکتوباسیلوس و بیفیدوباکتریوم هستند. مصرف روزانه ماست یا دوغ می‌تواند به تامین پروبیوتیک‌های مفید در جهت حفظ تعادل میکروبیوم روده کمک کند.
- کفیر: کفیر نوعی نوشیدنی است که از شیر گاو، بز یا شتر تهیه می‌شود. باکتری‌های پروبیوتیک مانند لاکتوباسیلوس و بیفیدوباکتریوم در کفیر وجود دارند.
- جوانه گندم: جوانه گندم یک منبع طبیعی پروبیوتیک است. در طول رشد جوانه، باکتری‌های پروبیوتیک در آن تشکیل می‌شوند. می‌تواند جوانه گندم را به صورت تازه یا به عنوان تزئینی در غذاها استفاده کرد.
- صبحانه‌های تخمیر شده: صبحانه‌های تخمیر شده مانند کمبوچا و کرموچا حاوی باکتری‌های پروبیوتیک هستند. این نوشیدنی‌ها با استفاده از ترکیبی از قارچ‌ها و باکتری‌ها تهیه می‌شوند و می‌توانند به تعادل میکروبیوم روده کمک کنند.
- تخمیر شده سبزیجات: برخی سبزیجات تخمیر شده مانند خیار شور، کیمچی حاوی باکتری‌های پروبیوتیک هستند. این محصولات طبیعی باکتری‌ها و قارچ‌ها، پروبیوتیک‌های مفید را فراهم می‌کنند.
- کمپوست: کمپوست حاصل از تجزیه طبیعی مواد آلی توسط باکتری‌ها است. مصرف کمپوست می‌تواند به تأمین باکتری‌های پروبیوتیک برای خاک و در نتیجه میوه‌ها و سبزیجاتی که از آن خاک بروید، کمک کند.
مکمل‌های پروبیتیک در بازار به چه شکلی موجود هستند؟
مکمل‌های پروبیوتیک به صورت قرص، کپسول، پودر، مایع یا قطره‌ای در دسترس هستند. معمولاً، این مکمل‌ها شامل باکتری‌های پروبیوتیک زنده یا باکتری‌هایی هستند که از یک فرآیند تهیه خاص عبور کرده‌اند تا به معده و روده وارد شده و در آنجا به فعالیت بپردازند. مکمل‌های پروبیوتیک در دسته‌بندی‌های مختلف قرار می‌گیرند و هر کدام می‌توانند نوع خاصی از باکتری‌ها را شامل شوند. برخی از مکمل‌های پروبیوتیک ممکن است یک نوع باکتری را در ترکیب خود داشته باشند، در حالی که بعضی دیگر می‌توانند مجموعه‌ای از باکتری‌ها را دربرگیرند. نام نوع باکتری‌های موجود در مکمل معمولاً در بسته‌بندی مشخص می‌شود.
بهتر است قبل از استفاده از هر نوع مکمل پروبیوتیک، راهنمایی و توصیه پزشک یا متخصص تغذیه دریافت شود. آنها می‌توانند بر اساس نیازهای و وضعیت سلامتی خاص، بهترین مکمل پروبیوتیک را توصیه کنند.
قرص پروبیوتیک را چطور مصرف کنیم؟
قرص پروبیوتیک معمولاً برای مصرف روزانه توصیه می‌شود. با این حال، دوز مصرف روزانه و زمان مصرف به نوع و غلظت باکتری‌های موجود در قرص و توصیه‌های تولیدکننده بستگی دارد. به طور کلی، پیشنهاد معمول برای مصرف روزانه قرص پروبیوتیک در حدود 1 تا 3 قرص است. مصرف ممکن است قبل یا بعد از وعده غذایی صورت بگیرد، ولی برخی محصولات می‌توانند در هر زمانی از روز مصرف شوند. مهم است که راهنمایی و توصیه پزشک یا متخصص تغذیه را در مورد دوز مصرف قرص پروبیوتیک دقیقاً دنبال شود.
سوالات متداول
مصرف طولانی مدت آنتی‌بیوتیک‌ها، رژیم غذایی نامتعادل، استرس، عوامل محیطی نامساعد و بیماری‌های مزمن می‌توانند باعث کاهش پروبیوتیک‌ها در بدن شوند.
بله، مصرف پروبیوتیک‌ها همراه با مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند مفید باشد. آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند علاوه بر باکتری‌های مضر، باکتری‌های مفید را نیز از بین ببرند. مصرف پروبیوتیک‌ها پس از پایان مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند به بازیابی سریع تر و بهبود تعادل میکروبیوم روده کمک کند.
این بستگی به عوامل مختلفی از جمله نوع پروبیوتیک، دوز مصرف، وضعیت سلامتی فرد و تعادل میکروبیوم روده دارد. در برخی موارد، تأثیرات قابل توجهی در مدت زمان کوتاهی نشان داده می‌شود، در حالی که در موارد دیگر ممکن است چند هفته یا حتی ماه‌ها طول بکشد.
در اکثر موارد، مصرف پروبیوتیک‌ها برای اکثر افراد بدون مشکلی امکان‌پذیر است. با این حال، در برخی موارد خاص مانند افراد با سیستم ایمنی ضعیف، بیماران سوختگی شدید یا افرادی که دچار عوارض جانبی مصرف پروبیوتیک شده‌اند، ممکن است نیاز به مشورت پزشکی داشته باشند.
بله، می‌توان پروبیوتیک را در دوران بارداری مصرف کرد. با این حال، بهتر است با پزشک مشورت کرده تا در مورد مفید بودن و دوز مناسب توصیه‌های خاص دریافت کرد.
جمع بندی
پروبیوتیک‌ها به عنوان میکروارگانیسم‌های مفید در دستگاه گوارش انسان شناخته می‌شوند و تاثیرات مثبت بر سلامتی دارند. آنها می‌توانند بهبود سلامت گوارشی، تعادل میکروبیوم روده، عملکرد سیستم ایمنی و حتی کاهش خطر برخی بیماری‌ها را تسهیل کنند. مصرف پروبیوتیک‌ها در بارداری، شیردهی و کودکان به عنوان روشی امن و موثر برای بهبود سلامت میکروبیوم روده مورد توصیه است. با این حال، مشاوره پزشک و توجه به نکات مصرف مهم است. در نهایت، پروبیوتیک‌ها می‌توانند ابزاری مؤثر در حفظ و بهبود سلامتی گوارش و سیستم ایمنی باشند.
